కిం రే జల్పసి దుర్వచ: ఖలమతే భూయో2పి నేదం వద
సాహితీమిత్రులారా!
సీతా - రావణ సంవాద ఝరిలోని మరోవిధమైన చిత్రం చూడండి.
స్మృత్వా మాం హృది జాయతే2తివినయ: క్రవ్యాదమాత్రే2పి తే
భర్తా భూమిసుతే సదానృతగుణస్తే2తో2పి సౌఖ్యం కుత:,
జాతే మయ్యసునాయకే తవ సుఖం స్యాదేవ కిం దూయసే
కిం రే జల్పసి దుర్వచ: ఖలమతే భూయో2పి నేదం వద
రావణుని మాటలు -
స్మృత్వా మాం హృది జాయతే2తివినయ: క్రవ్యాదమాత్రే2పి తే
భర్తా భూమిసుతే సదానృతగుణస్తే2తో2పి సౌఖ్యం కుత:,
జాతే మయ్యసునాయకే తవ సుఖం స్యాదేవ కిం దూయసే
హే! భూమిసుతే! = ఓ సీతా!,
అనృతగుణ
: = అసత్య గుణాలు గల,సద్గుణరహితుడైన,
తే భర్తా = నీ భర్త, సదా = ఎల్లప్పుడూ, మామ్ = నన్ను,
హృది = మనస్సులో, స్మృత్వా = స్మరించి,
క్రవ్యాదమాత్రే అపి= సామాన్యుడైన రాక్షసుని విషయంలో కూడ,
అతివినయ = మిక్కిలి వినయం కలవాడుగా,
సంజాయతే = అవుతాడు, అత
: అపి= అందువల్ల కూడ,
లేదా అలాంటి భర్తవల్ల కూడ, తే = నీకు, సౌఖ్యమ్= సౌఖ్యం,
కుత = ఎట్లు కలుగుతుంది మయి =నేను,
అసునాయకే = ప్రాణనాయకుడుగా, ప్రియుడుగా,
జాతే = అనగా, తవ = నీకు, సుఖమ్ = సుఖం,
స్యాదేవ= తప్పక కలుగుతుంది, కిమ్ = ఎందుకు,
దూయసే = బాధపడుచున్నావు
సీత సమాధానం -
కిం రే జల్పసి దుర్వచ: ఖలమతే భూయో2పి నేదం వద
రే ఖలమతే = ఓరీ దుర్బుద్ధీ, దుర్వచ
: = దుష్టమైన మాట, కిం వదసి = ఎందుకు పలుకుచున్నావు. భూయ
: అపి = మళ్ళీ, ఇదమ్= దీనిని, న వద = పలకకుము
నిగూఢార్థం -
ఓ దుర్బుద్ధీ, ఇలా ఎందుకు పేలుతున్నావు నే = నకార స్థానంలో, దమ్ = దరారమును, వద = పలుకుము.
నకారము తీసి దకారము చేర్చగా రావణుని మాటలు
స్మృత్వా మాం హృది జాయతే2తివిదయ: క్రవ్యాదమాత్రే2పి తే
భర్తా భూమిసుతే సదాదృతగుణస్తే2తో2పి సౌఖ్యం కుత:,
జాతే మయ్యసుదాయకే తవ సుఖం స్యాదేవ కిం దూయసే
అర్థం - ఓ భూమిసుతా! నన్ను స్మరించి
సదాదృతగుణ
: = సత్పురుషులచే ఆదరింపబడిన
గుణాలుగల నీ భర్త, ప్రతి రాక్షసుని విషయంలోనూ,
అతివిదయ
: = చాల దయలేనివాడుగా అవుతాడు,
తే = నీకు, అత
: అపి = దీని కంటె వేరైన,
కుత
: = ఏ అన్యునినుండి, సౌఖ్యం ఎట్లు లభిస్తుంది,
మయి = నేను, అసుదాయకే = ప్రాణాలను ఇచ్చే (విడచే)
వాడను అగుచుండగా నీకు సుఖం తప్పక కలుగుతుంది.
ఎందుకు విచారిస్తావు?
ఈ శ్లోకం ప్రతిదత్తాక్షర చిత్రం లేదా చ్యుతదత్తాక్షర చిత్రం
