మానిషాద ప్రతిష్ఠాం

మానిషాద ప్రతిష్ఠాం

సాహితీమిత్రులారా!

వాల్మీకి నోట అప్రయత్నంగా వెలువడిన ఛందోబద్ధమైన వాక్యం
అవే వాక్యంలోని పదాలను గమనిస్తే అవి అనుష్టుప్ ఛందస్సులో
వ్రాయబడిన శ్లోకంగా గమనించ వచ్చు. ఆ శ్లోకం-

మానిషాద ప్రతిష్ఠాం త్వమగమ శ్శాశ్వతీస్సమాః
యత్క్రౌంచమిథునాదేక మవధీః కామమోహితమ్
                            (శ్రీమద్రామాయణం- బాలకాండ - 2 - 15)

ఓరి నిషాదుడా! పరస్పరం కామమోహంతో ఉన్న పక్షులలో పోతుపిట్టను
చంపిన కారణంగా ఎక్కువకాలం నువ్వుండరాదు సుమా! - అని ఒక
తిట్టు దీని భావం.

మంగళాచరణ శ్లోకంగా దీని అర్థం-

ఓ శ్రీనివాస!(మానిషాద) ఓరామా!  సీతవిషయంలో కామమోహితుడైన రావణుణ్ణి, రావణమండోదరుల జంటనుండి చంపి శాశ్వత ప్రిష్ఠనీ, కీర్తినీ పొందుదువుగాక!

రామాయణంలోని అన్నికాండల కథా వస్తువులు దీనిలో
ఉండాలని సరస్వతీదేవి ఇలా పలికించిందని చెబుతారు
దాని వివరణ-

ఏడు పదాలు ఏడు కాండలను సూచిస్తాయని
వివరించడం జరిగింది-

1. బాలకాండ - మానిషాద - సీతా భర్తా(సీత వివాహం ప్రధానమైంది)

2. అయోధ్యకాండ - ప్రతిష్ఠాం త్వమగమః - పితృవాక్యపరిపాలన జగద్విఖ్యాతి

3. అరణ్యకాండ - శాశ్వతీస్సమాగమాః - ప్రతిజ్ఞాపాలన కోసం అనేక సంవత్సరాలు వనవాసం

4. కిష్కింధకాండ - క్రౌంచమిథునాత్ -కుటిల ప్రవర్తనకల తారవాలి జంటలో వాలిని చంపడం

5. సుందరకాండ - ఏకమ్ - కార్యసాధకుడు ఒక్కడు, అసహాయశూరుడు హనుమంతుడు

6. యుద్ధకాండ - అవధీః - రావణవధ

7. ఉత్తరకాండ - కామమోహితమ్ - సీతారాముల వైకుంఠ ప్రయాణం