తెలుగులో ఏకాక్షరి

తెలుగులో ఏకాక్షరి 

సాహితీమిత్రులారా!

                  సంస్కృతంలో వేంకటాధ్వరి రాసిన లక్ష్మీసహస్రం తెలుగులో వేదుల సత్యనారాయణ రాశారు దానిలోనిది ఈ పద్యం. 

ద్విపద:  రరరారరారోర రరరేరరైర
             రరరారరేరరోరారరారార     

                                       (లక్ష్మీసహస్రం - చిత్రస్తబకం - 35.)

ఇందులో ర- అనే వ్యంజనం(హల్లు) ఒకటే వాడబడినది.
అర్థం:-  ర = వజ్రాయుధంను, ర = గ్రహించు ఇంద్రునకు, రా = ధనంను, ర = ఇచ్చుదానా, (దుర్వాసశాపగ్రస్తుడైన ఇంద్రునకు తిరిగి రాజ్యం ఇచ్చినదానా అనుట), రా = రమ్ము, రో = ర + ఉ - ర = అగ్ని, ఉ = శివుడు, రర = వజ్రాయుధ హస్తుడగు ఇంద్రుడు వీరందరిని, ర = గ్రహింప చేయునట్టి, రా + ఇల = ధనమునకు భూమి అయినదానా, రై = ధనమును, ర: = గ్రహింపచేయుదానా, ర = నాశమును, ర = పొందునట్టి వారిని, రా = స్వీకరించుదానవును, అర = ధనహీనునకు, రా = ధనమునకు, రో = ఇలలో స్థానమైనదానా, రో = ర +అ , ర = కోరికతో,అ = విష్ణువును, ర = స్వీకరించువారికి, రా = ధనమును, ర = గ్రహింపచేయువారియందు, అ = సంపూర్ణమైన, ర = కోరికగలదానా!

ఈ కింది కందపద్యం విక్రాల శేషాచార్యుల శ్రీవేంకటేశ చిత్రరత్నాకరం పూర్వభాగంలోనిది.

కం. నిన్ను నిను నెన్న నీనే
      నెన్నిన నన్నన్న ననననిన నానే నా
      నిన్నూని నా ననూనున్
      నన్నూనన్నాను నేననా నున్నానా

అర్థం:-

అనిన = నీకుపైన ప్రభువులులేని, నానా = సర్వమునకు, ఇనా = ప్రభువైనవాడా, ఇనున్ = సర్వేశ్వరుడవైన, నిన్నున్, ఎన్నన్ = స్తుతించుటకొరకు, ఈనేను, ఎన్నినన్ = ఆలోచించినచో, ననను = చిగురును, (అల్పుడని అర్థం), అన్నన్న= చోద్యం, అనూనున్ = గొప్పవాడవైన, నినున్ = నిన్ను, ఊనినాను = ఆశ్రయించినాను, నున్న = త్రోసివేయబడిన, అనా = శకటముగలవాడవైన, అనా = తండ్రీ, నేను, నన్ను+ ఊను = ఆదుకొనుము, అన్నాను = అంటిని.