జగతీశరణే యుక్తో

జగతీశరణే యుక్తో

సాహితీమిత్రులారా!

భారవి రచించిన కిరాతార్జునీయమ్
నందు 15వ సర్గలో45వ శ్లోకం.

దీనికి గల ప్రత్యేకత దీనికి అర్థత్రయవాచి అని
కవి దీనికి పేరు పెట్టడo  దీనికి మూడు అర్థాలున్నాయి.
దీన్ని చిత్రకవిత్వంలో అనేకార్థక చిత్రమని పిలుస్తాము.
ఆ శ్లోకం చూడండి.

జగతీశరణే యుక్తో హరికాంత: సుధాసిత:
దానవర్షీ కృతాశంసో నాగరాజఇవాబభౌ

దీనిలో 1 అర్జునునికి, 2. ఐరావతానికి, 3. ఆదిశేషునికి
సంబంధించిన అర్థాలు ఉన్నాయి.

మొదటి భావం -

అర్జునుడు హిమవంతునితో సమానంగా శోభిస్తున్నాడు. 
అర్జునుడు శివునితో యుద్ధం చేయటంలో ఆసగలవాడు. 
ప్రజాపాలన క్రమపద్ధతిలో చేసేవాడు. నల్లనివాడు. దాత. 
యుద్ధంలో విజయం కోరుతున్నవాడు. పృథ్వీపాలనకోసం 
బ్రహ్మ నియమించినవాడు. నివాసస్థానాదులు ఇవ్వటంతో 
సింహాలకు ప్రియమైన హిమవంతుడు. మంచు 
ఆవరించటంతో  తెల్లని శరీరంకలవాడు. దానవులు 
ఋషులు మన్మథుడు మొదలైనవారితో  ప్రశంసలందినవాడు.


2వ భావం - (ఐరావతంతో పోలిక)

పృథ్వికి శరణమైనవాడు. ఇంద్రునికి ఇష్టుడు. 
అమృతంవలె శీలం సదాచారంలో స్వచ్ఛమైనవాడూ 
దానం జలపూర్వకంగా చేసేవాడు. భూమిని బాధపెట్టే 
రాక్షసులతో పోరాడేవాడు. ఐరావతం ఇంద్రునికి ప్రియమైనది. 
అమృతంవలె తెల్లనిది. మదధారస్రవించేది. విజయాభిలాషి


3వ భావం- (ఆదిశేషునితో పోలిక)

విధాతపృథ్వీరక్షణకోసం వినియోగించాడు. 
కృష్ణునికి ప్రియమైనవాడు.
అమృతంవలె స్వచ్ఛమైన శరీరంకలవాడు. 
దానవులు ఋషులు లక్ష్మీదేవి ప్రశంసలందినవాడు.


దీనిలో అర్జునునికి వాడిన విశేషణాలు
మూడింటికి సరిపోవటం వల్ల మూడర్థాలు
రావడం జరుగుతున్నది. దీనివల్ల
ఇది అనేకార్థక చిత్రంగా చెప్పబడుచున్నది.