ఘనాఘనా భస్య మహీమహీయస:
సాహితీమిత్రులారా!
నాలుగు పాదములందు మొదటిలోను,
మధ్యలోను, చివరలోను వర్ణసముదాయము
ఆవృత్తమైన యమకాలంకార ఉదాహరణలు చూచి ఉన్నాము.
ఇపుడు ఆది, మధ్య యమకమునకు ఉదాహరణ చూద్దాము.
అంటే మొదటిలోను మధ్యలోను వర్ణసముదాయము ఆవృత్తవుతుంది.
ఘనాఘనాభస్య మహీమహీయస:
సురాసురాణాం దయితస్య తస్య సా
ధరాధరాకారగృహా గృహార్థి నో
బభూవ భూమేర్నగరీ గరీయసీ
(సరస్వతీకంఠాభరణమ్ -4-95)
మేఘము యొక్క కాంతి గలిగి,
లోకమునందు మహత్తరుడై, దేవతలకు రాక్షసులకు
విష్టుడైన ఆ గృహార్థియొక్క పర్వతాకార గృహములు గల
నగరము భూమికి గొప్పదిగా అయినది - అని భావం.
దీనిలో వ్యవభానములేకుండా అవ్యపేతముగా యమకము ఉంది
కావున ఇది అవ్యపేతయమకము అగుచున్నది.
ప్రతి పాదమునందు రెండు చోట్ల ఆదిలోను మధ్యలోను
యమకము ఉండుటవల్ల
ఇది ఆదిమధ్యయమకము అగుచున్నది.
ఘనాఘనాభస్య మహీమహీయస:
సురాసురాణాం దయితస్య తస్య సా
ధరాధరాకారగృహా గృహార్థి నో
బభూవ భూమేర్నగరీ గరీయసీ
ఇందులో చివరి పాదము మొదటిలో బభూవభూ అని ఉన్నందున
వర్ణము వేరుగా కనిపించుచున్నది
కాని ఇక్కడ "వబయో రభేద" - అనే సూత్రాన్నను
సరించి అది సరైనదే'వ'కును 'బ'కును భేదములేదు.
No comments:
Post a Comment