ఆకల్పం వసుధా మేతాం
సాహితీమిత్రులారా!
గూఢచిత్రంలో అనేక విధాలున్నాయి.
వాటిలో క్రియాగూఢము ఒకటి
దీనికి ఉదాహరణగా ఈ శ్లోకం చూడండి-
రాజ న్నవఘనశ్యామ నిస్త్రింశాకర్షదుర్జయ
ఆకల్పం వసుధా మేతాం విద్విషోऽద్యరణే బహూన్
నవఘనశ్యామా - క్రొత్త మబ్బువలె నల్లనైన,
నిస్త్రింశా కర్షదుర్జయ = ఖడ్గాన్ని బైటకులాగుటచే
జయింప శక్యముకాని,
రాజన్ = ఓ రాజా!
ఏతాంవసుధాం = ఈ భూమిని,
ఆకల్పం = కల్పాంతం వరకు,
అద్య = ఇప్పుడు,
రణే = యుద్ధమునందు,
బహూన్ విద్విషః = చాలమంది శత్రువులను -
అని అర్థం స్ఫురిస్తుంది.
కాని ఇందులో భూమిని, శత్రువులను
ఏమిచేయాలో చెప్పలేదు కావున
తాత్పర్యం బోధపడదు కదా
అందువలన ఇలా చెప్పాలి -
రాజన్ + అవ = రాజన్నవ = ఓ రాజా రక్షింపుము
భూమిని కల్పాంతము
వరకు పాలించుము.
విద్విషః + ద్య = విద్విషోద్య
ద్య = ఖండించుము - అని అర్థం
అంటే యుద్ధంలో చాలమంది శత్రువులను
సంహరిచుము అని భావం.
అవ - రక్షణే, దో - ఖండనే - అనే ధాతువుల
యొక్క లోట్ మధ్యమ పురుష ఏకవచన రూపాలు ఇవి.
దీనిలో ఈ రెండు క్రియారూపాలు గుప్తంగా ఉన్నాయి
కావున ఇది క్రియా గుప్తమని అనబడుతున్నది
No comments:
Post a Comment