కాన్తాజనేన రహసి ప్రసభం గ్రహీత:(త్రిపాది)
సాహితీమిత్రులారా!
అన్ని పాదాలు ఒకే విధంగా ఉన్న
పద్య లేదా శ్లోకాలను ఏకపాది అని
పద్యంలోని శ్లోకంలోని ఏ రెండు పాదాలైనా
ఒకేలా ఉంటే దాన్ని ద్విపాది అని
అలాకాకుండా ఏ రెండు పాదాలైనా ఒకేవిధంగా ఉండి
మిగిలినవి వేరువేరుగా ఉన్న దాన్ని త్రిపాది అంటారు.
ఈ శ్లోకం మాఘుని శిశుపాలవధ లోని
6వ సర్గలోనిది చూడండి.
కాన్తాజనేన రహసి ప్రసభం గ్రహీత:
కేశే రతే స్మరసహాసవతోషితేన
ప్రేమా మనస్సు రజనీష్వపి హైమనీషు
కే, శేరతే స్మ రసహాస వతోషితేన
అర్థం - స్మరసహ - మన్మథ వికారం కలిగించే, ఆసవ - మద్యముతో
తోషితేన - సంతుష్టుడై, రసహాసవతా - అనురాగము హాస్యము కలిగిన,
ప్రేమ్ణా - ప్రేమతో, మనస్సు - పురుషుల చిత్తములలో,
ఉషితేన - ఉన్నటువంటి, కాంతా జనేన - స్త్రీజనముచేత,
ప్రసభం - నిర్భంధముగా, రహసి - ఏకాంత ప్రదేశ మందు,
గృహీతకేశే - గ్రహించబడిన శిఖ కలిగిన, రతే - సంభోగములో,
హైమనీషు - హేమంతరుతు సంబంధమైన, రజనీష్వపి - రాత్రులందు కూడ,
కే - ఎవరు,(యువకులు), శేరతే స్మ - శయనించిరి - ఎవరుకూడా నిద్రించరని భావం.
(శీతాకాలపు రాత్రులలో తమ ప్రియురాండ్రతో
కలిసి యువకులు శృంగార క్రీడలతో
కాలం గడిపిరి కాని శయనించలేదు - అని సారాంశం.)
ఇందులో 2,4 పాదాల వర్ణాలు సమానంగా ఉన్నాయి గమనించండి.
మిగిలిన 1వ పాదం వేరుగాను 3వ పాదం వేరుగాను ఉన్నాయి.
కావున ఇది త్రిపది.
No comments:
Post a Comment