జితానఙ్గ తవాఙ్గనా:
సాహితీమిత్రులారా!
వృత్త్యనుప్రాసలోని సంకరానుప్రాసలలో
మాత్సీ, మాగధీ అనేవాటిని గురించి తెలుసుకొని ఉన్నాము.
ఇపుడు మూడవదైన తామ్రలిప్తికా గురించి తెలుసుకుందాము.
వర్గాక్షరములు తమ అనునాసికములతో
సంయుక్తములై అనుప్రాసఘటకములైన
దానిని తామ్రలిప్తికా వృత్త్యనుప్రాసము అంటాము.
శిఞ్జాన మఞ్జు మఞ్జీరా శ్చారు కాఞ్చయ:
కఙ్కణాఙ్కభుజా భాన్తి జితానఙ్గ తవాఙ్గనా:
(సరస్వతీకంఠాభరణము -2- 187)
(ఓ జితమన్మథా!
నీ ప్రియురాండ్రు చక్కని సవ్వడులుగల మంజీరాలను కలిగి,
మనోహరములయిన బంగారు మొలనూళ్ళను కలిగి,
కంకణములుగల బాహువులను కలిగి ప్రకాశించుచున్నారు.)
ఏ వర్గాక్షరాలకు ఆ వర్గ అనునాసికములతో కలిసి
అనుప్రాసఘటకములైన దానిని తామ్రలిప్తికా అంటాము.
ఈ శ్లోకంలో మొదటి భాగము చ - వర్గము,
రెండవ భాగము క - వర్గము ఆక్రమించాయి
అలాగే వాటి అనునాసికములతో కూడి ఉన్నవి.
మొదటి పాదములో
చ- వర్గములోని జ - ఆ వర్గనునాసికము ఞ తో కలిసి మూడు మార్లు,
చ- తో కలిసి ఞ - రెండుమార్లు ప్రయుక్తమైనాయి.
అలాగే రెండవ భాగంలో ఙ- తో క కలిసి రావడం జరిగింది.
తెలుగులో అనఙ్గ - ను అనంగ అని, అఙ్గన -నను అంగన అని
శిఙ్జాన-నను శింజాన అని, కఙ్కణ -నను కంకణ అని రాయడం పరిపాటి అయినది.
కావున
పూర్ణబిందు పూర్వకములయిన వర్గాక్షరములు అనుప్రాసఘటకములైన
దానిని తామ్రలిప్తికా వృత్త్యనుప్రాసముగా చెప్పవచ్చును.
No comments:
Post a Comment