Sunday, March 12, 2017

చిత్రకవిత్వంలో గర్భకవిత - 3


చిత్రకవిత్వంలో గర్భకవిత - 3




సాహితీమిత్రులారా!




మణిగణనికరములో కందపద్యమును
ఇమిడ్చిన కందగర్భమణిగణనికరము
అంటాము-
దీనికి ఉదాహరణగా
నంది మల్లయ - ఘంట సింగయ
జంటకవులు వ్రాసిన ప్రబోధ చంద్రోదయము
((5-56) పద్యం చూడండి-

ఇందులోని ఛందము-
ప్రతిపాదమునకు 4 నగణములు ఒక సగణము
యతి 9 వ అక్షరము

కలికి యొకతె యలక ములలి బలమున్
బలె నలిక తలము పయిఁగడలుకొనన్
గలకల నగియెడు కనుగవతళుకుల్
తళతళ మెఱయఁగఁదను బలుకుటయున్

ఈ పద్యంలో కందపద్యం ఇమిడి ఉన్నది
ఆ కందపద్యము -

కలికి యొకతె యలక ములలి 
బలమున్ బలె నలిక తలము పయిఁగడలుకొనన్
గలకల నగియెడు కనుగవ
తళుకుల్ తళతళ మెఱయఁగఁదను బలుకుటయున్

ఇలాంటి కందగర్భమణిగణనికరములు
కొన్ని మీరు గమనించిచూచుటకు-

బిజ్జల తిమ్మభూపాలుని అనర్ఘరాఘవములోనిది-

భవహర శ్రితజన భవహర, రవి తా
ర వర శిఖినయన రజతధరణి భృ
ద్భవన భువననుత పరిహృత, సవనా
జవనతురగితవిశదవృష సగణా
                                                                                 (2-412)

సమీరకుమారవిజయములోని పద్యం-

తొగదొర జిగిబిగి దొరసిన సిగయున్
సెగగను కనుఁగొన జెనకిన పగయున్
మగువ సగము గలమయి నిగనిగయున్
నెగడిన నిను మది నిలిపెద నభవా
                                                                                           ((4-79)

కూచిమంచి తిమ్మకవి 
రసికజనమనోరంజనములోనిది-

జయజయ పురహర జయ గిరిశయనా
జయ తలవినిభృత సదమల హరిణా
నయ గుణవిలసిత నయశుభచయదా
జయ మునివర సుతచరణ సరసిజా
                                                                                       (2-55)
పైన నేను చూపిన విధంగా
కందపద్యంలోనికి మార్చి చూడవచ్చు
ప్రయత్నించి గమనించండి.

No comments: