Wednesday, May 18, 2016

హరి యగు నా కల్కి ముఖము




హరి యగు నా కల్కి ముఖము


సాహితీమిత్రులారా!
ఒక శబ్దాన్ని అనేక అర్థాలలో ఉపయోగించుట జరిగితే
దాన్ని "శబ్దనానార్ధోపయోగచిత్రం" అంటారు.
ఈ క్రింది ఉదాహరణ చూడండి.


హరి యగు నా కల్కి ముఖము
హరి యగు నా కల్కినుడులు హరి యగు జడయున్
హరి యగు నా కల్కి నడుము
హరి వేరే కల్కిరూపమగుటేల యిలన్
                                      (సారంగధరీయము 2-144)

దీనిలో హరి శబ్దానికి వరుసగా
చంద్రుడు, చిలుక, సర్పము, సింహము, విష్ణువుగా
అర్థాలు తీసుకోబడింది.
ఆ కల్కి ముఖము చంద్రుడని,
పలుకులు చిలుకలని,
జడ సర్పమని,
నడుము సింహమని
స్వభావార్థము.
ఆ కల్కి ముఖాద్యవయవములు
హరి వాచ్యములగుచున్నవి.
హరికి (విష్ణువుకు) తనివిదీరక వేరుగా
మోహిని అనే రూపం తాల్చడం దేనికి,
లేక
కల్క్యవతారం దాల్చడందేనికి
అని భావం.


No comments: